🌿🌿Кулун тутар 14 күнүгэр «Дьөһөгөй Айыы» ыйын уруйдуур сиэр-туом «Арчы» дьиэтигэр оҥоһулунна, алгыс бастыҥа этилиннэ.  Кулун тутар ый —  олоҥхо айыллыытын уонна саха төрөөһүнүн бэлиэтиир кэм. Дьөһөгөй Айыы - сылгы таҥарата, саха таҥарата. Дьөһөгөй Айыы киһиэхэ күүһү, үлэлиир дьоҕуру, хаһаайын буолууну биэрэр, о.а. бэйэ бас билэр күрүөлэниитэ-хаһааланыыта, дьиэлэниитэ-уоттаныыта, үүнээйи үүннэринии, сүөһүлэнии, сылгыланыы🌿🌿

Чурапчыга "Арчы" дьиэтигэр Оһуохайы таһаарааччылар уонна сэҥээрээччилэр бастакы түмсүүлэрэ буолан ааста. Тэрээһин үгэс быһыытынан алгыһынан саҕаланна. Оһуохайы  Ил Дархан истипиэндьийэтин хаһаайына Семен Морфунов толордо. Бу түмсүү сүрүн сыалынан: саха төрүт үҥкүүтүн - оһуохайы харыстыырга сөптөөх үлэни тэрийии, киэҥ эйгэҕэ тарҕатыы, оһуохай суолтатын кэлэр кэнчээри ыччакка тиэрдии буолар. Дьон-сэргэ баҕатынан олоҥхону сэҥээрээччилэргэ анаан чэппиэр ахсын күнүс 2 чаастан «Арчы» дьиэтигэр араас хабааннаах, уорэтэр сыаллаах тэрээһиннэр ыытыллыах буоллулар. Онон ким баҕалаах кэлиҥ сылдьыҥ диэн ыҥыраллар. 

Муус устар 18 күнүгэр Чурапчы нэһилиэгэр, “Арчы дьиэтигэр” Айыыһыт ыйыгар аналлаах ый сиэрэ-туома оҥоһулунна.
Алгыһы Мария Петровна Божедонова - Һэгэлдьийэ түһэрдэ, "Сардаҥа" итэҕэл түмсүүтүн кыттыылааҕа Зоя Ксенофонтовна Мохначевская - Туойука Толбонноох алгыска тиксэ кэлбит дьону, чараас эйгэтинэн ыраастаан көрүстэ, алгыс тылын ис күүһүн чиҥэтэн хомус тыаһынан доҕуһуоллаата, тойугунан ситэрдэ.
Сиэр-туом толору оҥоһуллубутун кэннэ "Арчы дьиэтин" үлэһиттэрэ ыалдьыттарын алгыстаах алаадьынан, арыылаах саламаатынан, быыппаҕынан айах тутан күндүлээтибит. 
*Айыыһыт ийэ хотуҥҥа* сүгүрүйэн, дьиэ кэргэммит соргутун улаатыннардыбыт, төрүүр-ууһуур олохпутун тускулаатыбыт. 
"Арчы дьиэтигэр" ый ахсын нэһилиэнньэҕэ анаан "Ый сиэрэ-туома" ыытылларын бука барыгар иһитиннэрэбит, кэлэн алгыска тиксэн санааҕытын бөҕөргөтүнэргитигэр ыҥырабыт.

​​​​

Олунньу 14 күнүгэр Чурапчы нэһилиэгин “Арчы дьиэтигэр” Одун хаан ыйын сиэрин-туомун толорон “Саһарҕа” итэҕэл түмсүүтэ нэһилиэнньэҕэ анаан сүрү күүһүрдэр алгыс түһэрдилэр. Алгыһы алгысчыт Светлана Егоровна Ксенофонтова – Илгэйэ толордо. Түмсүү кыттыылаахтара Анисия Иннокентьевна Беляева - Дьэрэлийэ, Зоя Ксенофонтовна Мохначевская - Туойука Толбонноох алгыска тиксэ кэлбит дьону, чараас эйгэлэрин ыраастаан көрүстүлэр, алгыс тылын  ис күүһүн чиҥэтэн хомоҕой хомус тыаһынан доҕуһуоллаатылар. Ыйдааҕы сиэр-туом толору оҥоһуллубутун кэннэ ыалдьыттары алгыстаах алаадьынан, арыылаах саламаатынан, уохтаах быыппаҕынан айах тутан күндүлээтибит. Тэрээһин ийэ тыл ыйыгар анан ыҥырыылаах ыалдьыппыт Николай Романович Дьячковскай олоҥхоттон быһа тардан толорон дьон сэҥээриитин ылла. Бу күҥҥэ анаммыт дьаһалбыт төрүт дорҕоон алыптаах оһуохайынан түмүктэннэ. Оһуохайы Чурапчы улууһун биир бастыҥ оһуохайдьыта, Семен Семенович Морфунов таһаарда. “Саһарга” түмсүү ый ахсын “Арчы дьиэтигэр” ый сиэрин-туомун толорон нэһилиэнньэҕэ анаан алгыс көтөҕөр.

Алтынньы 20 күнүгэр Чурапчы нэһилиэгин дьаһалтата, "Айыллаан" култуура киинэ, А.К.Софронов аатынан КСК коллективтара түмсэн саҥа үлэ сезона саҕаламмытынан уонна кыстыкка киирбиппитинэн  "Арчы" дьиэтигэр алгыстаннылар. Алгыһы ыытта Мария Петровна Божедонова.
Нэһилиэк баһылыга Сивцев В.Д. үлэ сезона саҕаламмытынан эҕэрдэтин эттэ, инники кэлэр үлэлэр барылларын кылгастык билиһиннэрдэ. Ону тэҥэ "Айыллаан" култуура киинигэр бииргэ үлэлээбит биир идэлээхтэрин саҥа үлэҕэ атаардылар.

Ахсынньы ый суолтатын, сиэрин туомун билиһиннэрэр "Айыллаан" СК иһинэн үлэлиир "Арчы" дьиэтин салайааччыта Надежда Заболоцкая

"Айыллаан" КК иһинэн үлэлиир "Арчы" дьиэтин саҥа рубрикатын саҕалыыр. Хас ый аайы эһиэхэ анаан "Арчы" дьиэтин салайааччыта Надежда Михайловна Заболоцкая ый суолтатын, бу ыйга туох сиэри-туому тутуһары сиһилии кэпсиэҕэ, сүбэ соргу биэриэҕэ, өбүгэлэрбит үгэстэрин сырдатыаҕа

Кинигэ ис хоһоонун таҥан оҥордулар:
Заболоцкая Надежда Михайловна – "Арчы дьиэтин" салайааччыта, ССРС культуратын туйгуна, Саха АССР культуратын үтүөлээх үлэһитэ, Чурапчы улууһун уонна нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо, Чурапчы улууһун сайдыытыгар үтүөлэрин иһин 2с-3с степеннээх бэлиэ хаһаайына, Саха Республикатын Бочуоттаах ветерана
Старостина Саргылана Дмитриевна – "Айыллаан" сынньалаҥ киин методиһа, "Сатабыл" дьоҕуру сайыннарыы эйгэ салайааччыта кинигэни бу ссылканан киирэн аах, скачивайдаа, ссылка 2022 сыл ыам ыйын 13 күнүгэр дылы үлэлиир
 https://cloud.mail.ru/stock/csv6JePQCPKutpeBTWTwvyKa